El Bileği Kanalı Sendromu (Karpal Tünel Sendromu)
El bileğinde Sinir Sıkışması Nasıl Gelişir?
El parmaklarında uyuşma, ağrı , el ortasında kasılma, gece uyanıp elinizi sallayarak uyuşukluk keçeleşmeyi gidermeye çalışma gibi şikayetlerden muzdaripseniz doğru yeri okumaya başladınız.
Karpal tünel sendromu adı üstünde bir tünel sorunudur. Median sinire baskı yapıp el kaslarını zayıflatan, elde hissizliğe yol açan bir hastalıktır.
Kolumuzda elimize doğru aynı elektrik kablosu gibi giden sinirler eklem yerlerinde ki hareketten korunmak için bazı tünellerin içinden geçerler. Bu tünelin duvarını oluşturan ‘transverse (yatay) karpal ligaman’ adında bant gibi bir bağ vardır. Bu bağ kalınlaşır ve esnekliği azalırsa hemen altından geçen sinire de baskı uygulamaya başlar. Ya da bu tüneli daraltan çevre yumuşak dokularda bir şişme de sinire baskıyı artırır.
Sinir Sıkışması Nedenleri Nelerdir?
tekrarlayıcı el işleri: klavye kullanmak, örgü, resim, grafik, seramik gibi elinyoğun kullanılan durumlarda bu sendrom erken ortaya çıkar.
genetik: bazı ailelerde karpal tünelin boyutları normalin altında olabilir. Böyle durumlarda elin zorlamalı, tekrarlayan işlerde kullanılması bu sendromu ortaya çıkarır.
sistemik hastalıklar: hipotiroidi, şeker, romatoid artrit hastalarında, vitamin eksikliklerinde sık görülür.
Hamilelik: Hormonal değişikliklerin yarttığı şişme karpal tünel sendromunu tetikleyebilir.
El ve el bileği pozisyonu: Aşırı el bileği pozisyonlarında uzun süren işler yapmak bu sendromu tetikleyebilir.
Şikayetler
Önce 1.2.3. parmaklarda hafif uyuşma ve geçici hissizlikler olur. Giderek bu hissizlikler artar ve güçsüzlük olmaya başlar. Elden tabak düşürmeye kadar şikayetler uzayabilir. Elin başparmağa uzanan aya kısmında ki tombul yer (thenar atrophy) giderek pörsümeye başlar.
Başparmak, işaret parmağı, orta ve yüzük parmaklarında keçeleşme, karıncalanma, yanma hisleri ve ağrı olması
Başparmağa, şehadet parmağına, orta parmağa uzanan elektrik çarpması gibi ani şoklar
önkol ve omuza kadar uzanan ağrı ve nahoş hisler
elden eşya düşürmek
gece uyuşma ile uyanmak: çoğu insan bileği bükük vaziyette uyuduğu için bu pozisyon karpla tünel sendromunun şikayetlerini tetikler.
Muayene ve Tetkikler
Muayenede hissizlik ve güç kaybı boyutu ile varsa kas erimesinin ciddiyeti araştırılır.
Elektrofizyolojik testler yapılır
Sinir ileti testleri ile sinirden iletilerin ne hızda geçtiği ölçülür; bu bize durumun ağırlığı konusunda bilgi verir.
EMG (elektromyografi): kaslarda ki elektriksel aktiviteyi ölçer. Kas kaybının boyutunu anlamaya çalışırız.
Ultrasound, MR ve röntgenler ile karpal tünelde nadir de olsa olabilen tümör gibi durumları görebiliriz.
Tedavi
EMG ve muayene sonucunda sinir sıkışmasını 3 derecede değerlendiririz: Hafif, orta, ve ağır.
Hafif derecede bir sinir sıkışmasına medikal tedavi yapılır.
Orta : ameliyattan en çok fayda görecek gruptur. Kas erimesi olmadan yapılan ameliyatlarda el eski performansına tam olarak kavuşur.
Ağır: ameliyat bu grupta da gereklidir ama kaslar artık hasar aldığından elin eski performansına kavuşması beklenmez; durumun iyice kötüleşmesi engellenmiş olur.
Medikal Tedavi
Gece ateli: gece takılması durumunda bileğin bükülmesini önleyerek sinir üzerine gelen baskıyı önler. Gündüz şikayetler varken de kullanılabilir.
DİKKAT! Piyasada satılan ateller el bileğini yukarı doğru hafif bükük pozisyonda tutar; bu pozisyon sinirin daha da gerilmesine ve şikayetin artmasına yol açabilir. Alınan bilekliğin bükülebilir olan destek aliminyumunu çıkarıp bunu büküp dümdüz hale getirmek ve el bileğini uyurken bu pozisyonda tutmasını sağlamamız lazımdır.
İlaçlar: İbuprofen gibi antienflamatuarlar ilaçlar ödemi azaltabilir.
Aktivite sınırlaması: tekrarlayıcı hareketleri ve elin uzun süre aynı pozisyonlarda durup çalışmasını kısıtlamak yararlı olur.
Sinir kaydırma egzersizleri: Median sinirin karpal tünel içinde ki hareket oranını artırmaya çalışan egzersizler sıkışmayı erken döenmlerde hafifletebilir.
Steroid enjeksiyonları: Kortizon enjeksiyonları, kuvvetli ödem giderici olduklarından ameliyat olması mümkün olmayan hastalarda ya da bazı durumlarda belli süreler şikayetleri azaltır. genellikle etkileri kalıcı değildir.
Cerrahi Tedavi
Karpal tüneldeki sinire uygulanan artmış basıncı gidermek için transverse karpal bağ gevşetilir.Farklı teknikler vardır; ama gaye aynıdır. Genelde aynı gün hasta taburcu edilir. Adrenalin ve anestezik karışımlar ile lokal anestezi altında da yapılabilinir karpal tüneli daha net kansız görmek için turnike kullanımına izin veren rejyonel ‘RIVA’ anestezisi ya da kısa bir genel anestezi de yapılabilinir. Ameliyat süresi ortalama 25 dakikadır. Hastanede kalmak gerekmez. Ameliyat sonrasında 2 gün elinizi yukarıda tutmanız ödemin az olmasını sağlar. Ameliyat sonrası haifif işleri yapabilirsiniz. Sadece kuvvet yerine gelene kadar sıcak madde taşıyan kapları taşımamanız önerilir. Her cerrahide var olan kanama, enfeksiyon riskleri ile sinir dokusuna hasar verme riski düşükte olsa vardır. Yara küçük olsa da transverse karpal bağ geniş bir bağdır ve 3. hafta civarı hassasiyet geçer. Elin ayasında hafif bir hassasiyet birkaç ay sürebilir. İyileşme sinir dokusunda yavaş olur, ameliyat öncesi kuvvetsizlik varsa çimdik kuvveti ve kavrama kuvveti ancak 6-12 ay arasında eski haline gelir.