Ayak Bileği Burkulmaları

Ayak bileği burkulmalarına günlük hayatta sık şahit olunur. Hareket açıklığının o yöne fazla olmasından dolayı burkulma genelde ayağın iç tarafa dönmesi ile olur. Ayak iç tarafa dönerken ayağın dış tarafında ki bağlar gerilir ve bazen koparlar.

Ayak iç ve dış yanında çok güçlü bağlar vardır. Tüm bu bağların 2 adet görevi ana vardır. Bir tanesi adı üstünde iki kemiği birbirine bağlamak ve hareket esnasında ekleme binen yükü enerjiyi koruyacak şekilde dağıtmaktır. Diğeri görevi ise propiosepsiyondur: bağların yapısında sensor hücreler bulunur ve bağın pozisyonel durumunu sürekli merkezi sinir sistemi ile konuşur. Bir bağda yaralanma olduktan sonra bu propiosepsiyon geri gelmez ise beyin hızlı hareketlerde eklemin pozisyonunu anlayamaz ve kaslar refleks hareketleri yapamadığından tekrar burkulmalar yaşanır. Burkulmalar sonrasında kuvvetlendirme egzersizlerinin yanında bu propiosepsiyon hareketlerinin yapılması çok önemlidir.

Ayak bileği dış yan tarafta bağ bir tane değildir. Aslında harmonik şekilde çalışan bir bağ kompleksidir. Anterolateral talofibular ligaman en sık yaralanan bağdır.

Burkulmanın anatomik şiddetine göre bağ yaralanmalarını sınıflarız:

1. derece: (Hafif) bağ hafifçe gerilmiştir, görünen yırtık yoktur.
2. derece: (Orta) Bağda kısmi yırtık vardır.
3. derece: (Ağır) Bağ ve hatta eklem kapsülü yırtılmıştır.

Bir de fonksiyonel sınıflama yapılır:

1. derece: Ayak bileği sağlam hissedilir, hasta az bir ağrı ile yürüyebilir.
2. derece: Ayak bileği ara ara sağlam hissedilir. yürürken açık bir ağrı vardır.
3. derece: Yürürken ayak bileği hiç sağlam hissedilmez, topallama vardır; ayak bileğinde boşluk hissedildiğinden yürümek zor olur.

High ankle sprain dediğimiz başka bir tür burkulma daha vardır. Bura da yaralana yapı ayak bileği bağı değil tibia ve fibulayı birbirine bağlayan ara bağdır.

Burkulma olduğunda hemen yerden kalkılmamalı güvenli bir destek bulduktan sonra hareket edilmelidir. Ödemi azaltmak ve erken dönem iyileşme için ilk 48 saat kompresif bandaj yapılmalı ve bacak yukarıda tutulmalıdır. günde 3-5 kez soğuk uygulama iyi gelebilir.

Sonraki günlerde yaralanmanın derecesine göre ya alçı botlar ya da ayak bileği destek splintleri kullanılır.

RİCE- rest, ice, compression , elevation (dinlenme, soğuk uygulama, bandaj, yukarıda tutma) tedavisi yapılır

Bağ yaralanmasının derecesini öğrenmek amacı ile 3 hafta sonra muayene yapıldıktan sonra MRI incelemesi yapılmalı ve eğer tam bir kopma yoksa hemen güçlendirme ve propiosepdiyon egzersizlerine başlanmalıdır. tam kopmalarda bağın durumuna göre artroskopik yöntemle bağ dikilebilir ya da çok harap olmuş ise açık rekonstrüksiyon ameliyatı yapılabilir.