El BileÄŸi Kanalı Sendromu (Karpal Tünel Sendromu)
El bileğinde Sinir Sıkışması Nasıl Gelişir?
El parmaklarında uyuÅŸma, aÄŸrı , el ortasında kasılma, gece uyanıp elinizi sallayarak uyuÅŸukluk keçeleÅŸmeyi gidermeye çalışma gibi ÅŸikayetlerden muzdaripseniz doÄŸru yeri okumaya baÅŸladınız.
Karpal tünel sendromu adı üstünde bir tünel sorunudur. Median sinire baskı yapıp el kaslarını zayıflatan, elde hissizliÄŸe yol açan bir hastalıktır.
Kolumuzda elimize doÄŸru aynı elektrik kablosu gibi giden sinirler eklem yerlerinde ki hareketten korunmak için bazı tünellerin içinden geçerler. Bu tünelin duvarını oluÅŸturan ‘transverse (yatay) karpal ligaman’ adında bant gibi bir baÄŸ vardır. Bu baÄŸ kalınlaşır ve esnekliÄŸi azalırsa hemen altından geçen sinire de baskı uygulamaya baÅŸlar. Ya da bu tüneli daraltan çevre yumuÅŸak dokularda bir ÅŸiÅŸme de sinire baskıyı artırır.
Sinir Sıkışması Nedenleri Nelerdir?
tekrarlayıcı el iÅŸleri: klavye kullanmak, örgü, resim, grafik, seramik gibi elinyoÄŸun kullanılan durumlarda bu sendrom erken ortaya çıkar.
genetik: bazı ailelerde karpal tünelin boyutları normalin altında olabilir. Böyle durumlarda elin zorlamalı, tekrarlayan iÅŸlerde kullanılması bu sendromu ortaya çıkarır.
sistemik hastalıklar: hipotiroidi, ÅŸeker, romatoid artrit hastalarında, vitamin eksikliklerinde sık görülür.
Hamilelik: Hormonal deÄŸiÅŸikliklerin yarttığı ÅŸiÅŸme karpal tünel sendromunu tetikleyebilir.
El ve el bileÄŸi pozisyonu: Aşırı el bileÄŸi pozisyonlarında uzun süren iÅŸler yapmak bu sendromu tetikleyebilir.
Åžikayetler
Önce 1.2.3. parmaklarda hafif uyuÅŸma ve geçici hissizlikler olur. Giderek bu hissizlikler artar ve güçsüzlük olmaya baÅŸlar. Elden tabak düÅŸürmeye kadar ÅŸikayetler uzayabilir. Elin baÅŸparmaÄŸa uzanan aya kısmında ki tombul yer (thenar atrophy) giderek pörsümeye baÅŸlar.
BaÅŸparmak, iÅŸaret parmağı, orta ve yüzük parmaklarında keçeleÅŸme, karıncalanma, yanma hisleri ve aÄŸrı olması
BaÅŸparmaÄŸa, ÅŸehadet parmağına, orta parmaÄŸa uzanan elektrik çarpması gibi ani ÅŸoklar
önkol ve omuza kadar uzanan aÄŸrı ve nahoÅŸ hisler
elden eÅŸya düÅŸürmek
gece uyuÅŸma ile uyanmak: çoÄŸu insan bileÄŸi bükük vaziyette uyuduÄŸu için bu pozisyon karpla tünel sendromunun ÅŸikayetlerini tetikler.
Muayene ve Tetkikler
Muayenede hissizlik ve güç kaybı boyutu ile varsa kas erimesinin ciddiyeti araÅŸtırılır.
Elektrofizyolojik testler yapılır
Sinir ileti testleri ile sinirden iletilerin ne hızda geçtiÄŸi ölçülür; bu bize durumun ağırlığı konusunda bilgi verir.
EMG (elektromyografi): kaslarda ki elektriksel aktiviteyi ölçer. Kas kaybının boyutunu anlamaya çalışırız.
Ultrasound, MR ve röntgenler ile karpal tünelde nadir de olsa olabilen tümör gibi durumları görebiliriz.
Tedavi
EMG ve muayene sonucunda sinir sıkışmasını 3 derecede değerlendiririz: Hafif, orta, ve ağır.
Hafif derecede bir sinir sıkışmasına medikal tedavi yapılır.
Orta : ameliyattan en çok fayda görecek gruptur. Kas erimesi olmadan yapılan ameliyatlarda el eski performansına tam olarak kavuÅŸur.
Ağır: ameliyat bu grupta da gereklidir ama kaslar artık hasar aldığından elin eski performansına kavuÅŸması beklenmez; durumun iyice kötüleÅŸmesi engellenmiÅŸ olur.
Medikal Tedavi
Gece ateli: gece takılması durumunda bileÄŸin bükülmesini önleyerek sinir üzerine gelen baskıyı önler. Gündüz ÅŸikayetler varken de kullanılabilir.
DÄ°KKAT! Piyasada satılan ateller el bileÄŸini yukarı doÄŸru hafif bükük pozisyonda tutar; bu pozisyon sinirin daha da gerilmesine ve ÅŸikayetin artmasına yol açabilir. Alınan bilekliÄŸin bükülebilir olan destek aliminyumunu çıkarıp bunu büküp dümdüz hale getirmek ve el bileÄŸini uyurken bu pozisyonda tutmasını saÄŸlamamız lazımdır.
Ä°laçlar: Ä°buprofen gibi antienflamatuarlar ilaçlar ödemi azaltabilir.
Aktivite sınırlaması: tekrarlayıcı hareketleri ve elin uzun süre aynı pozisyonlarda durup çalışmasını kısıtlamak yararlı olur.
Sinir kaydırma egzersizleri: Median sinirin karpal tünel içinde ki hareket oranını artırmaya çalışan egzersizler sıkışmayı erken döenmlerde hafifletebilir.
Steroid enjeksiyonları: Kortizon enjeksiyonları, kuvvetli ödem giderici olduklarından ameliyat olması mümkün olmayan hastalarda ya da bazı durumlarda belli süreler ÅŸikayetleri azaltır. genellikle etkileri kalıcı deÄŸildir.
Cerrahi Tedavi
Karpal tüneldeki sinire uygulanan artmış basıncı gidermek için transverse karpal baÄŸ gevÅŸetilir.Farklı teknikler vardır; ama gaye aynıdır. Genelde aynı gün hasta taburcu edilir. Adrenalin ve anestezik karışımlar ile lokal anestezi altında da yapılabilinir karpal tüneli daha net kansız görmek için turnike kullanımına izin veren rejyonel ‘RIVA’ anestezisi ya da kısa bir genel anestezi de yapılabilinir. Ameliyat süresi ortalama 25 dakikadır. Hastanede kalmak gerekmez. Ameliyat sonrasında 2 gün elinizi yukarıda tutmanız ödemin az olmasını saÄŸlar. Ameliyat sonrası haifif iÅŸleri yapabilirsiniz. Sadece kuvvet yerine gelene kadar sıcak madde taşıyan kapları taşımamanız önerilir. Her cerrahide var olan kanama, enfeksiyon riskleri ile sinir dokusuna hasar verme riski düÅŸükte olsa vardır. Yara küçük olsa da transverse karpal baÄŸ geniÅŸ bir baÄŸdır ve 3. hafta civarı hassasiyet geçer. Elin ayasında hafif bir hassasiyet birkaç ay sürebilir. Ä°yileÅŸme sinir dokusunda yavaÅŸ olur, ameliyat öncesi kuvvetsizlik varsa çimdik kuvveti ve kavrama kuvveti ancak 6-12 ay arasında eski haline gelir.