Diz ekleminde menisküs ne işe yarar?
Diz ekleminin içinde biri dış taraf biri de iç tarafta olmak üzere iki menisküsümüz vardır. Şekilleri yarım ay gibi olan bu kıkırdak parçaları eklem hareket ederken aynı lego parçası gibi iki taraf kemik ucunun birbirine uyumlu hareket etmesini sağlarlar. Bunlar birer amörtisör gibi kıkırdaklara binen yükü emer ve dağıtırlar. Bu yüzden çok ciddi bir yük altında kalırlar. Normal yürürken bile vücut ağırlığının 4 katı kadar bir yük bu küçük kıkırdak parçaları tarafından dağıtılır. Tabii sabit ayakta dururken daha az yük gelir ama kaslarımız yürüme hareketi için kasıldığında bu yük artar. Ortalama 70 kilo bir insanın yürüme esnasında menisküsleri aslında 280 kg !! yük taşır. Bu da menisküslerin ileri yaşlarda neden durup dururken bozulup yırtıldığını açıklar sanıyorum. Koşarken ve merdiven çıkarken kaslar daha fazla kasıldığı için bu yük vücut ağırlığının 10 katına kadar çıkabilmektedir. Bu kadar yüklenme bir amörtisör (menisküs) olmadan doğrudan kıkırdak ve kemiğe bindiğinde nasıl bir aşınma olabileceğini hayal edebilirsiniz. Zaten hayale bile gerek yok aslında.. baston ile yürüyen yaşlı insanları dinlemeniz yeterli olur bu konuda. Şimdi meniscus bu kadar yükü nasıl kaldırıyor kısaca bakalım. Merdiven inerken menisküsler esner ve uzarlar ve eklem dışına doğru itilirler. Bu hareket sayesinde anormal miktarda yük geniş bir yüzeye dağıtılmış ve emilmiş olur. Bunların yanı sıra menisküsler diz ekleminin kaygan olmasında ve eklem kıkırdağının beslenmesinde de önemli rol oynarlar.
meniskus
Küçük kıkırdak parçaları olmalarına ragmen sağlam bir örgüye sahiptirler. Bu örgüyü oluşturan ipler kollajenden oluşur ve aynı halat gibi değişik yönlerde oluşan örgülerle aşırı miktarda yüklere dayanabilirler. Gelgelelim zamanla bir kazaya bağlı ya da kolajen yapının bozulmasına bağlı bir yırtık olduğunda yüzeyin pürüzsüz kaygan yapısı bozulur . Ufacık bir yüzeyde dahi olsa kıkırdakların yapısı bu yükü dağıtmak üzere gelişmemiş olduğundan yükler burada hızla aşınmalara neden olur. Vücut yükünüz küçük bir bölgede yoğunlaşarak kıkırdağı ezmeye başlar.
Menisküs yırtıkları ise farklı şekillerde olabilir. Yırtık tipine ve yerine göre tedavi belirlenir. Büyük ve yırtık kısmı ana gövdeden ayrı hareket eden yırtıklar stabil olmayan yırtıklardır. Buna karşın küçük ya da eklem yüzeyini sürtünme ile rahatsız etmeyen ameliyata gerek olmayan yırtıklar da vardır. Ister yırtık yoluyla ister cerrahi ile menisküsün alınması yoluyla yük taşıyan yüzey azalmışsa diz ekleminde ciddi aşınma olmaya başlar.