Total Diz Protezi
Diz protezini niçin gerekir ve mutlaka yaptırmalıyım?
Bu soru ile çokça karşılaşıyoruz. Aslında biz sizin adınıza karar veremeyiz ancak karar almanızda kılavuz olabiliriz. Diz protezi vakti geldiÄŸinde hayatın akışını normalleÅŸtiren, hayatı güzelleÅŸtiren bir tedavidir. Tabi ki her tedavide olduÄŸu gibi bu konu ile ilgili olarak da çok fazla kafa karışıklığı yaÅŸanıyor. Öncelikle böyle bir ameliyat söz konusu olduÄŸunda etraftan duyulan çeliÅŸkili görüÅŸler nedeni ile doÄŸal tereddütler olur. Ameliyat dışı diÄŸer tedavilere devam edelim mi? Ya kötü olursa? çok vakit alır mı? gibi… Bu sorulara doÄŸru yanıt vermek için bilinmesi gerekenleri anlatmaya çalışacağım.
Öncelikle;
-
Diz protezi için karar verirken çeÅŸitli kriterler vardır.
-
Filmlerinizi tedavi ettirmeye çalışmayın. Diz filmleri, MR lar sadece görüntüyü verir…
-
Not tutun:
-
Ağrıyı artıran hareketler
-
AÄŸrıyı hissettiÄŸiniz bölgeleri iÅŸaretleyin
-
Alınmak zorunda kalınan ağrı kesicileri ve ağrıya etkilerini
-
Hiç durmaksızın yürüyebildiÄŸiniz mesafe
-
oturup kalkarken oluÅŸan zorluklar
-
diz ekleminde oluÅŸan ÅŸekil bozuklukların ilerleyiÅŸi- her ay ayakta dururken diz ekleminin önden ve yandan fotoÄŸraflarını çekebilirsiniz
-
Varsa diğer bel ve bacak ağrılarının karakter
Diz protezi aşınmış eklem kıkırdağının görevini üstlenen, eklem çalışırken yük taşıyan, sürtünme yüzeyi görevini gören bir nevi kaplamadır. Ä°htiyaca göre çok çeÅŸitli türleri yapılmıştır.
Hastanın gerçekten diz protezine ihtiyacı olup olmadığını sadece filme bakarak anlamaya çalışmak yanıltıcı olabilir.
Bazı filmler korkutucu görünse de ÅŸikayetler o kadar da kötü olmaz, aksine filmler, röntgenler iyiymiÅŸ gibi görünse de hastada aşırı derecede hareket ve yürüme zorluÄŸu yaÅŸayabilir.
Osteoartrit ya da artroz dediÄŸimiz ve ‘kireçlenme’ olarak bilinen hastalık, diz kıkırdağını, baÄŸları, kasları etkileyen bir süreçtir. Bu sürecin neresinde olduÄŸumuzu anlamaya yarayan bazı derecelendirme kriterlerimiz vardır. Doktorunuz bu derecelendirme kriterlerine göre hareket etmek durumundadır ve bir diz sorununu derecelendirebilmek ve sorunun ÅŸimdi ki büyüklüÄŸünü ölçmek gerekir.
Diz protezi için düÅŸünürken ilk baktığımız kriterleri sıralayalım:
AÄŸrı gerçekten günlük hayatınızı önemli derecede etkiliyor mu?
Ameliyat dışı tedaviler doÄŸru ÅŸekilde yapıldı mı? diz içi iÄŸneler, fizik tedavi, kilo kontrolü
Diz protezinden beklentimiz nedir? Bazı hastalar günlük hayatlarını rahat yaÅŸarken diz protezi ile rahat namaz kılmak istiyor olabilir, bazıları ise sadece çok koÅŸtuÄŸunda aÄŸrı olduÄŸu için diz protezini istiyor olabilir.
Diz protezinden ne alacağımızı iyi anlamak gerekir.
Temel amaç yaÅŸamın her alanına katılımı saÄŸlayacak bir çözüm bulmaktır.
Günlük hayatımızda tüm potansiyelimizi kullanmak isteriz. Giderek artan bir diz sorununa mahkum olmamak için teknik olarak durumun ne gerektirdiÄŸi ile ilgili verileri bir araya getirmek gerekir.
Bu veriler:
Hastalığın hikayesi ve ilerleme hızı, uygulanmış olan tedaviler
Günlük yaÅŸam aktivitelerinde yarattığı zorluklar
Muayene bulguları ( kemik, kıkırdak yüzeyler, kaslar, baÄŸlar, eklem hareket açıklığı, aÄŸrı noktaları, özel testler)
Görüntüleme ( ayakta basarak çekilen röntgenler, MRI, vs)
Bu veriler ışığında diz protezi için karar alırız. Filmler daha çok iÅŸin teknik kısmı ile ilgilidir.
AÄŸrısız yürümek, uyumak, giyinmek ve diz sorununu hayattan çıkaracak bu çözüm ameliyat ile mümkün oluyorsa çekinmeden bu yola girmek gerekir. Bu konuda kiÅŸ zorlukları ve olabilecek komplikasyonları hekiminizle detaylı görüÅŸmeniz önemlidir.
Bu diz hastalığı sanki aÄŸrılı bir kelepçe takılmış gibi günlük hayatı etkiler ve her geçen yıl öncekini aratır. Dolayısı ile beklemek çoÄŸu zaman sorunun artması ile sonuçlanır.
YaÅŸlandıkça ameliyat teknik olarak da daha zor hale gelecektir. Karar alırken hastalığın bu ilerleyici yapısını da göz önüne almak gerekir.
Yukarı da derecelendirmeden bahsetmiÅŸtim. Bu derecelendirme 1.yaÅŸam kalitesi ile ilgili deÄŸerlendirme 2. eklemin muayenesi ile kas ve baÄŸların ve yürüyüÅŸ biçiminin deÄŸerlendirilmesi. 3. filmlerin deÄŸerlendirilmesi ile oluÅŸur. Böyle bir derecelendirme ile nerede olduÄŸumuzu anlayabiliriz ve ileride hastalığın bugüne göre nereye geldiÄŸini de ölçebilmiÅŸ oluruz.
Ä°leri dereceye gitmekte olan diz sorunlarını erken anlamanın da çok önemi vardır.
Diz protezi için hangi yaÅŸ uygundur
Eziyetin yaşı yoktur diyebiliriz. Zaten diÄŸer tüm tedavi seçenekleri artık anlamsız kalmışsa diz protezi ile tedavi düÅŸünülür. Bu dereceye gelmiÅŸ bir diz ise hayatı ileri derecede zorlaÅŸtırmış demektir. Bu yüzden yaÅŸamdan daha fazla kaybetmemek için diz protezini en yakın uygun zamanda yapmak gerekir.
Protezin belirli bir ömrü var mı? Ameliyatı için erken mi yoksa geç mi kalıyoruz?
Orijinal diz ekleminin de belli bir ömrü olduÄŸu gerçeÄŸi gibi yapılacak her türlü implantında ömürleri vardır. Tabi bu kısa deÄŸildir. Çok aÄŸrılı bir diz varsa en az 20 yıl ömrü olacak bir protez için en fazla 1 2 yıl daha diÅŸinizi sıkmak mantıklı mıdır? Karar sizin.
Protez ne gibi sorunlar çıkarır?
Diz protezlerinde komplikasyon oranları çok düÅŸüktür ama olursa da uÄŸraÅŸtırır gerçekten. Bu yüzden diz protezi öncesi enfeksiyon, sertlik, derin ven trombozu, ocağın dış tarafında hissizlik, gibi oluÅŸabilecek komplikasyonları ve riskinizi konuÅŸmanız gerekir.