Kalça Protezi
Ä°lk kez 1960 yılında uygulanmaya baÅŸlanmış olan total kalça protezi ameliyatı çağımızın en önemli tıbbi baÅŸarılarından biridir. Günümüzde teknolojideki geliÅŸmelerle uyumlu olarak geliÅŸen protez teknolojisi total kalça protezi ameliyatının baÅŸarı yüzdesini artırmıştır. Total kalça protezi ameliyatı dünyada en çok yapılan ameliyatlardan biridir.
Hangi hastalıklarda total kalça protezi gereklidir?
Kalça ekleminin birçok hastalığı total kalça protezi ameliyatı ile tedaviyi gerektirir. Bu hastalıklar sonucunda ortaya çıkan kalça eklemi bozuklukları aÄŸrı ve hareket kısıtlılığına neden olup yürüme, merdiven çıkma, oturup kalkma ve bazen kiÅŸisel hijyeni saÄŸlamada belirgin zorluklara yol açarak günlük hayatı olumsuz yönde etkiler. Ä°leri dönemlerinde insanların iÅŸe gitmelerini, hatta uyumalarını engeller. Bu hastalıklardan en sık rastlanılanları ;
Halk arasında kireçlenme diye de bilinen kalça ekleminin dejeneratif osteoartrozu,
Romatizmal hastalıklar sonucunda oluÅŸmuÅŸ kalça eklemi harabiyeti,
Kortizon türevi ilaçların yol açtığı kalça eklemi sorunları,
Femur başı avasküler nekrozu isimli hastalık,
Kalça ekleminin kırık ve çıkıkları sonucunda oluÅŸmuÅŸ olan kalça eklemi harabiyetleri
Kireçlenme gibi sorunların ortaya çıkma nedeni nedir? Bu hastalıkların protez dışında baÅŸka bir yöntemle tedavi edilmeleri mümkün deÄŸil mi?
Kalça eklemi sorunlarına yol açan en önemli nedenlerden birisi ÅŸiÅŸmanlıktır. Her insanın her eklemi yaÅŸla birlikte doÄŸal süreç içinde aşınır. ÅžiÅŸmanlık bu doÄŸal yıpranma sürecini son derece olumsuz etkiler, zaten aşınmakta olan eklem kıkırdağının çok daha hızlı aşınmasına yol açar.
Kalça protezi ameliyatına karar verirken hangi faktörler dikkate alınıyor? Hastanın yaşı, iÅŸi, sosyal yaÅŸamı bu kararı verirken nasıl etkili oluyor?
Kalça protezine karar verirken en önemli faktör hastanın aÄŸrısı ve bunun günlük hayatını nasıl etkilediÄŸidir. Hastanın günlük hayatını olumsuz yönde etkileyecek, engelleyecek kadar çok aÄŸrısı varsa ve baÅŸka yöntemlerle tedavisi mümkün deÄŸilse protez ameliyatı yapılır. Hastanın kilosu ameliyat kararında da önemlidir. Normal kilolarında olan hastalarda ameliyat sonrası rehabilitasyon daha kolay olduÄŸu için ÅŸiÅŸman hastaların ameliyat öncesinde kilo vermeleri tercih edilir. Özellikle aktif iÅŸ veya sosyal hayatı olan insanlarda baÅŸka çaresi kalmamışsa protez ameliyatı ÅŸiddetle önerilir. YaÅŸanan hayatın uzunluÄŸu kadar kaliteli ve konforlu olması da önemlidir. Günümüzde insanların özellikle büyük kentlerdeki aktif hayata katılamaması bir depresyon ve mutsuzluk kaynağıdır. Bu konuda ortopedistlerin sloganı “Hareket hayattır.” Bu nedenle iyi bir kalça protezi ameliyatı aynı zamanda aÄŸrı ve hareket kısıtlanması nedeniyle ortaya çıkan ruhsal sorunların da çözümü olacaktır.
Protezin ömrü ne kadardır? Protezin ömrünü etkileyen faktörler nelerdir? Hangi malzemelerden yapılan protezler kullanılıyor? Protez seçilirken hangi faktörler dikkate alınıyor?
Protezlerde hem tasarım hem de malzeme açısından çok ciddi geliÅŸmeler kaydedilmiÅŸtir. Her hastaya, yaÅŸa, vücut tipine, gerekli ameliyata uygun protez seçenekleri vardır. Eskiden yalnızca çelik ve polietilen denilen malzemeden üretilmiÅŸ protezler varken, ÅŸimdi titanyum alaşımları ve çok özel seramiklerden üretilmiÅŸ çok dayanıklı protezler kullanılmaktadır. Bu geliÅŸmeler de protezlerin ömrünün uzamasını saÄŸlamıştır. Ä°yi yapılmış bir protez ameliyatının ömrünün 25 yılın üzerinde olduÄŸu söylenebilir. Ayrıca eskiyen protezleri de deÄŸiÅŸtirmek olanaklıdır. Protezin ömrünü etkileyen faktörler arasında ameliyatın iyi yapılmış olması, hastanın kilosu, kemik kalitesi ve protezin seçimi önemlidir. Protez seçiminde hastanın yaşı, vücut tipi ve hastalığın kalça anatomisinde yaptığı bozukluklar göz önüne alınır.
Kalça protezi ameliyatı nasıl yapılır? Ameliyat ne kadar sürüyor?
Bu büyük ve özel bir ameliyattır. Sterilizasyon sistemine çok önem verilen, havalandırma sistemi bile özel olan, deneyimli bir ekibin çalıştığı özel ameliyathanelerde yapılmalıdır. Ameliyat sırasında hasta ya genel anestezi verilerek uyutulur ya da epidural anestezi denilen belden aÅŸağısının uyuÅŸturulması yöntemi uygulanır. Ameliyatın süresi yaklaşık 1 saattir. Ameliyat sırasında kalçadaki hastalıklı dokular çıkartılır ve yerine protez yerleÅŸtirilir.
Ameliyat sonrası hastanın hastanede yatış süresi nedir? Ameliyattan ne kadar süre sonra hasta yürür? Normal yaÅŸamına dönecek hale ne zaman gelir?
Genellikle ameliyat sonrasında hastanede yaklaşık 3-4 gün yatılması gerekir. Ameliyatın ertesi günü hasta ayaÄŸa kaldırılır ve yürütülür. Hastalar yaklaşık 3 haftada desteksiz ve yardımsız olarak tek baÅŸlarına yürüyebilir hale gelirler.
Kalça protezi uygulanırken hastanın yaşı tedavi planını ve iyileÅŸme sürecini nasıl etkiliyor?
Çok ileri yaÅŸtaki hastaların iyileÅŸme süreci biraz daha uzun olurken, daha genç hastalarda ameliyat sonrasında iyileÅŸme süreci daha kısa olmaktadır. Ancak, asıl önemli olan hastanın kronolojik yaşı deÄŸil, fizyolojik yaşıdır. Yani vücudunun, bünyesinin ne kadar saÄŸlam olduÄŸudur. Bu açıdan ÅŸeker hastalığı, yüksek tansiyon, kalp hastalığı gibi yandaÅŸ hastalıklar önem taşımaktadır.
Ameliyat sonrası hastaların nelere dikkat etmesi gerekiyor?
6 ay boyunca baÄŸdaÅŸ kurmak, çömelmek gibi bazı hareketlerin yapılması istenmeyebilir. Fazla kilo alınması önerilmez. aynı taraf kalçasından enjeksiyon yaptırılması önerilmez. Vücutta geliÅŸecek enfeksiyonların tedavisi aksatılmamalıdır.